RADIO SIMONE NL

Je ligt net lekker, de dekens zitten goed, en je hoofd heeft eindelijk de rust gevonden die het overdag niet kon vinden. Maar dan, ineens: die onmiskenbare aandrang. Je moet plassen. Het is pas 02:00 uur en je weet dat het niet bij die ene keer zal blijven. Je zucht, stapt uit bed en weet nu al dat de ochtend niet bepaald fris gaat aanvoelen.

Het gebeurt veel mensen: ’s nachts regelmatig naar het toilet moeten en tegelijkertijd wakker worden met een droge mond. Op zichzelf kunnen deze klachten al vervelend zijn, maar in combinatie kunnen ze ook iets zeggen over je gezondheid. Het is dan ook goed om te weten waar dit vandaan kan komen.

 

Wat houdt het in als je ’s nachts vaak moet plassen?

Het fenomeen heet nycturie, of ook wel nocturie. Daarmee wordt bedoeld dat je ’s nachts vaker dan normaal wakker wordt om te plassen.

Waar het bij veel mensen voorkomt dat ze één keer uit bed moeten, is het pas echt hinderlijk als het meerdere keren per nacht gebeurt. Je slaap raakt versnipperd en de kwaliteit van je rust vermindert, met gevolgen voor je energieniveau overdag.

 

Mogelijke oorzaken van nycturie

Veranderingen in hormonen

Bij mannen zie je vaak dat een vergrote prostaat zorgt voor druk op de blaas, waardoor de aandrang toeneemt. Bij vrouwen kan de overgang een rol spelen: afname van oestrogeen leidt soms tot een verslapping van de bekkenbodem of blaaswand. En naarmate je ouder wordt, verandert ook de aanmaak van het antidiuretisch hormoon, wat er normaal voor zorgt dat je ’s nachts minder hoeft te plassen. Minder van dit hormoon betekent dus vaker uit bed.

 

Drinkgedrag in de avond

Als je vlak voor het slapen nog twee glazen water, een kop thee en een wijntje drinkt, is het niet gek dat je later wakker wordt met een volle blaas. Veel mensen beseffen niet dat het drinken van vocht in de avond invloed heeft op de nachtrust. Je lichaam heeft tijd nodig om het vocht te verwerken. Probeer het drinken van grote hoeveelheden in de uren voor bedtijd te beperken, zonder daarbij overdag tekort te schieten in je totale vochtinname.

 

Medicijnen

Sommige geneesmiddelen, zoals plastabletten (diuretica), stimuleren de urineproductie. Neem je deze vlak voor het slapen? Dan is de kans groot dat je er ’s nachts uit moet. Raadpleeg eventueel je huisarts of het mogelijk is om je medicatietijdstip aan te passen, of vraag of er alternatieven zijn zonder deze bijwerking.

 

Gezondheidsproblemen

Bepaalde aandoeningen kunnen de oorzaak zijn van veelvuldig nachtelijk plassen. Denk aan diabetes, waarbij het lichaam overtollige glucose probeert uit te scheiden via de urine. Ook nierproblemen, blaasontstekingen of hartfalen kunnen invloed hebben op je urinepatroon. Als je merkt dat het plotseling verergert, is het altijd verstandig om medische hulp in te schakelen.

 

Wat zegt een droge mond?

Een droge mond wordt veroorzaakt door een tekort aan speeksel. Het klinkt als een klein ongemak, maar op lange termijn kan het vervelend zijn. Speeksel beschermt je gebit, helpt bij de spijsvertering en houdt je mond gezond. Wanneer die natuurlijke bescherming wegvalt, wordt je gevoeliger voor cariës, een slechte adem en irritatie van het mondslijmvlies.

 

Oorzaken van een droge mond

Een van de meest voorkomende oorzaken is medicatie. Denk aan antidepressiva, bloeddrukverlagers of middelen tegen allergieën. Ze hebben als bijwerking dat ze de speekselproductie onderdrukken. Dit is niet altijd te voorkomen, maar soms kan een aanpassing van het soort medicijn helpen.

Bij bepaalde aandoeningen, zoals diabetes of het syndroom van Sjögren, is een droge mond vaak een duidelijk symptoom. Ook ziektes die de zenuwen aantasten, zoals de ziekte van Parkinson, kunnen speekselklieren minder actief maken. En dan is er nog stress. Bij spanning wordt de ademhaling oppervlakkiger en gaat de mond onbewust open, waardoor de slijmvliezen uitdrogen.

 

Wanneer beide symptomen samenkomen

Moet je ’s nachts vaak plassen én word je wakker met een droge mond? Dan is het goed mogelijk dat de twee verschijnselen met elkaar te maken hebben. Je verliest namelijk vocht via de urine, en als je vervolgens ook nog door je mond ademt tijdens het slapen, bijvoorbeeld door een verstopte neus of snurken, droog je sneller uit.

Je lichaam kan dit maar beperkt opvangen, waardoor je het merkt aan dat dorstige gevoel bij het ontwaken. Een glas water op je nachtkastje kan dan een simpele maar doeltreffende oplossing zijn. Toch blijft het belangrijk om de oorzaak te achterhalen als de klachten langdurig aanhouden. Zeker wanneer er sprake is van veel nachtelijk plassen of wanneer je mond de hele dag droog blijft.

 

Tips om je nachtrust te ondersteunen

Hoewel je sommige oorzaken niet altijd kunt wegnemen, kun je wel maatregelen nemen om je nachtrust te verbeteren. Een paar simpele aanpassingen maken soms al verschil:

• Vermijd cafeïne en alcohol in de avond. Deze dranken stimuleren de blaas en kunnen je slaap verstoren.
• Zorg voor een koel, goed geventileerd slaapvertrek. Frisse lucht helpt om beter te ademen en houdt de luchtvochtigheid in balans.
• Blijf overdag in beweging. Lichaamsbeweging helpt je ’s avonds sneller in slaap te vallen, mits je het niet vlak voor bedtijd doet.
• Probeer een vast slaapschema aan te houden. Regelmaat zorgt ervoor dat je lichaam beter weet wanneer het tot rust mag komen.